معماری طاق

سبک معماری طاق بستان کرمانشاه

طاق بستان سایتی با مجموعه ای از صخره های بزرگ حفاری شده در دل کوه است که در دوره پادشاهی ساسانی در قرن سوم میلادی ساخته شده است. چنین نمونه ای از هنر ساسانی در نه کیلومتری استان کرمانشاه در غرب ایران و در قلب کوه های زاگرس واقع شده است. طاق بستان شامل سنگ نگاره تاجگذاری اردشیر دوم و دو طاق می باشد که طاق کوچک تر شاهپور دوم و سوم و طاق بزرگ تر خسرو پرویز را به تصویر کشیده است. در سمت راست طاق کوچک تر و در بیرون از طاق سنگ نگاره های تراشیده شده وجود دارد که تاجگذاری اردشیر دوم را نشان می دهد. طاق بزرگ تر به پهنای۷.۵ متر، ارتفاع حدود ۹ متر و به عمق ۶.۵ متر و طاق کوچک تر به پهنای ۶ متر، به ارتفاع حدود ۵ متر و به عمق ۳.۵ متر می باشد.

معماری طاق 2

سبک معماری طاق کسری

تنها سازه باقیمانده از شهر باستانی مدائن تا به امروز، تالار وسیع طاق بندی شده و شگفت انگیز طاق کسری یا ایوان مداین از بناهای مهم شیوه معماری پارتی است. معمار طاق کسري که به دستور شاپور اول در سده سوم و یا خسرو اول در قرن ششم میلادی ساخته شد معمار رومی است.در پلان معماري طاق کسرب تالاربزرگ از عناصر اصلي است و یکی از وسیع ترین دهانه ها از مصالح آجری را دارد و بلندترین طاق مصنوع بشر به شمار می رود. ارتفاع طاق ۳۷ متر، عرض آن ۲۵ متر و طول آن نزدیک به ۵۰ متر است. مهم ترین قسمت پلان معماري طاق کسری، ‌مدخل اصلی آن است که به شکل ایرانی عریض و مرتفع رو به خارج ساخته شده بود و تالار مستطیل شکل در پشت آن قرار داشت. طاق بزرگ هلالی قسمت مرکزی را می پوشاند.

معماری طاق نصرت

بنا بر شکل قوسی طاق نصرت (نیم کره، تیز یا بیضی شکل) و ابعاد و اندازه های وسیع، این عنصر معماری یادآور قوس پیروزی دوران امپراطوری رومنی است و منشا نام از همین دوره است. طبقه بندی طاق نصرت در معماری بر اساس ابعاد هندسی و نسبت هاست: به ویژه، مولفه های هندسی رفتار سازه قوس ها ، ارتفاع و پایه عرض سازه، دهانه قوس، ضخامت در تاج و مولفه های هندسی. سازه معماری طاق نصرت بر روی گذرگاه های عمومی برای بزرگداشت پیروزی های نظامی ساخته مي شد و اغلب قوس ها با جزئیات دقیق آراسته می شدند. در دوران باستان در روم بیش از ۵۰ قوس نصرت وجود داشت. امروز، تنها تعداد انگشت شماری از طاق نصرت ها باقی مانده است، طاق نصرت در روم و طاق پیروزی در پاریس از شاخص ترین قوس های پیروزی هستند. طاق نصرت در معماري غالبا نماد پيروزي و موفقيت است.

معماری طاق 3

معماری طاقچه چیست ؟

طاقچه در معماری، تورفتگی تزئینی در دیوار با هدف نمایش مجسمه، گلدان و یا هر شی دیگر است. طاقچه ها به طور گسترده ای در دیوارهای درونی و بیرونی بنا توسط معماران باستان مورد استفاده قرار می گرفتند. نمونه خوبی از کاربرد طاقچه در معماری در معبد دیانا در دنیس فرانسه است. در معماری گوتیک نمونه هایی از طاقچه های تزئینی در بسیاری از بناها دیده می شود؛ همچنین در سازه های قرون وسطی اغلب بر بالای طاقچه ها سایبان و سه گوشی وجود دارد، همانند کلیسای جامع انگلیسی در ولز. معماران بزرگی، ‌به خصوص در دوره رنسانس ایتالیا و احیای معماری کلاسیک قرن هفدهم و هجدهم اروپا از طاقچه ها استفاده می کردند. طاقچه در معماری ایرانی فرورفتگی داخل دیوار اتاق ها، ایوان ها و حتی راهروهاست که با مصالح چوبی،‌سنگی و گچی ساخته می شد. طاقچه در معماري سنتي ايران به عنوان عنصر شاخص در معماري داخلي.

معماری طاق ضربی

طاق در معماري به ويژه معماري ايراني عنصري شاخص جهت پوشاندن سقف ها مي باشد. طاق ضربی یکی از انواع سقف های سنتی ایران است که نمونه های بارز( با خیز بلند) در بافت قدیمی شهر یزد ديده مي شود. از ویژگی های معماری طاق ضربی عبارت است از سهولت استفاده، پایین بودن هزینه ساخت و امکان تغییر بخش هایی از ساختمان بعد از استفاده از سقف طاق ضربی، از دلایل متداول بودن این نوع طاق است. .طاق ضربی از نظر ضخامت به سه دسته تقسیم می شود و معمول ترین آن نیم آجره می باشد که مهم ترین عامل مقاومت در طاق ضربی خیز قوس مناسب است.

شرکت معماری طاق گرا

طاق گرا در گردنه پاتاق بر سر راه كرمانشاه به سرپل ذهاب و در كنار راه باستاني سنگفرشی بنا شده كه فلات ايران را به بين النهرين ارتباط مي داده است. در مورد زمان ساخت طاق گرا اختلاف نظرهايي وجود دارد و برخي زمان ساخت آن را به دوره اشكاني و برخي ديگر آن را به دوره ساسانی نسبت مي دهند. از لحاظ ساختاري و سازه ای ، طاق گرا به وسيله بلوك های سنگی ساخته شده است كه به صورت مكعب مستطيل تراشيده شده اند ومصالح داخلي ديوارها نيز از لاشه سنگ و ملات گچ است.

معماری طاق پیروزی

از انواع طاق هاي معماري طاق نصرت يا طاق پيروزي بيشتر جنبه اي نمادين و يادماني دارد. در معماری طاق پیروزی، معمار ژان فرانسوا شالگرین از طراحی طاق رومی تیتوس الهام گرفته است و طرح بنا فراتر از آن رفته و ساخت آن با ابعاد استثنایی (حدود ۵۰ متر ارتفاع، ۴۵ متر طول، ۲۲ متر عرض) انجام شده است. معماری طاق پیروزی به دستور ناپلئون در سال ۱۸۰۶ آغاز شد و در سال ۱۸۳۶ طاق پیروزی توسط پادشاه فرانسوی لوئی فیلیپ افتتاح شد؛ فردی که بنا را به ارتش انقلاب و امپراطوری اهدا کرد. در سال ۱۹۲۱ سربازان گمنام در پایه طاق پیروزی دفن شدند. شعله ای از سال ۱۹۲۳ هر روز عصر به یاد این افراد روشن می شود. مجسمه های زیبا و برجسته طاق پیروزی نشان دهنده جشن های پیروزی انقلاب و اعدام نخستین امپراطور بود.

معماری طاق 5

انواع طاق و قوس در معماری اسلامی و ایرانی

آندره گدار فرانسوی کلمه طاق را برای قوس به کار برده و دسته ای از بناهای ایران را «چهارطاق» نامیده است. انواع طاق و قوس در معماری اسلامی و ایرانی عبارتند از طاق آهنگ، طاق ترکین، طاق چهاربخش، طاق و تویزه، طاق کجاوه، طاق کاربندی. طاق در معماري اسلامي علاوه بر اينکه عنصري کاربردي و سازه اي بوده است يک عامل مهم زيبايي شناسي محسوب مي گردد. نوع طاق به کار رفته در بنا معمولا بر اساس اقليم منطقه و کاربري بنا و زيبايي شناسي انتخاب مي شدند.

معماری چهار طاق

مي توان گفت معماری طاق مسجد جامع اصفهان زیباترین و مهم ترین بخش معماري اين مسجد است. طاق مسجد با کاشی کاری هفت رنگ بسیار زیبا پوشش یافته و کتیبه سراسری زیر گنبد به خط ثلث بر زمینه کاشی لاجوردی به قلم عدالباقی تبریزی است. در ضلع جنوبی گنبدخانه محراب کاشی کاری با کتیبه ای به خط محمد صالح اصفهانی قرار دارد (هنرفر، ۴۶۴-۴۶۲:۱۳۵۰). مجلل ترین قسمت داخلی مسجد فضای گنبدخانه است که تزیینات آن با مهارت و زیبایی انجام شده و شامل گل و بوته های سفید و زرد رنگ بر زمینه کاشی لاجوردی است.(حاتم ۱۳۸:۱۳۸۶). صورت مربع معماری طاق مسجد اصفهان(گنبدخانه) در بالا با گوشه سازی به دایره تبدیل و گنبد دو پوسته بنا که دهانه حدود ۲۱ متر است بر آن نهاده شده است. ارتفاع گنبد از داخل ۳۸ و از خارچ ۵۴ متر است.

معماری طاق 6

معمار طاق مسجد جامع اصفهان

مي توان گفت معماری طاق مسجد جامع اصفهان زیباترین و مهم ترین بخش معماري اين مسجد است. طاق مسجد با کاشی کاری هفت رنگ بسیار زیبا پوشش یافته و کتیبه سراسری زیر گنبد به خط ثلث بر زمینه کاشی لاجوردی به قلم عدالباقی تبریزی است. در ضلع جنوبی گنبدخانه محراب کاشی کاری با کتیبه ای به خط محمد صالح اصفهانی قرار دارد (هنرفر، ۴۶۴-۴۶۲:۱۳۵۰). مجلل ترین قسمت داخلی مسجد فضای گنبدخانه است که تزیینات آن با مهارت و زیبایی انجام شده و شامل گل و بوته های سفید و زرد رنگ بر زمینه کاشی لاجوردی است.(حاتم ۱۳۸:۱۳۸۶). صورت مربع معماری طاق مسجد اصفهان(گنبدخانه) در بالا با گوشه سازی به دایره تبدیل و گنبد دو پوسته بنا که دهانه حدود ۲۱ متر است بر آن نهاده شده است. ارتفاع گنبد از داخل ۳۸ و از خارچ ۵۴ متر است.

طاق در معماری مدرن و سنتی

طاق سازه منحنی شکلی است که به نحوی طراحی شده است تا ساختمان را در برابر نيروهاي وارد شده تقویت کند. طاق ها در معماري مدرن و سنتي هر دو کاربرد دارند با اين تفاوت که قوس ها به طور سنتی از سنگ،‌ آجر و مصالح بوم آورد ساخته مي شوند اما طاق های مدرن به طور معمول از فولاد و یا چوب روکش دار ساخته مي شوند و در بعضي موارد جنبه فقط تزئيني دارند.