آرمانهای معماری مدرن چیست ؟
در معماری، مدرنیسم به عنوان زبان طراحی تعریف شده که تاکید بر روی فرم است تا تزئینات، سازه و مصالح دارای ارجعیت نسبت به ساختمان‌های خوش‌منظره هستند همچنین استفاده‌ی بهینه از فضا و به کارگیری منطق بسیار با اهمیت است. جنبش معماری مدرن در ایالات متحده در اوایل سال‌های ۱۹۳۰ شکوفا شد و جنبش‌های طراحی منحصر به فردی را در برگرفت که ایده‌آل‌های مدرن را به روش‌های مختلفی اظهار داشته است به طور مثال جنبش‌هایی نظیر بین‌المللی، اکسپرسیونیسم، بوروتالیسم و فرمالیستی.نوآوری‌های فنی، آزمایش و تفکر درباره‌ی روش زندگی انسان و استفاده از محیط‌های مصنوع ، چه ساختمان‌ها وچه محوطه‌سازی، از نشان‌های جنبش معماری مدرن است. در حالی‌که نمونه‌های معماری مدرن در ایالات متحده به اوایل و اواسط قرن بیستم می‌رسد، این سبک معماری طراحی بومی و روش زندگی انسان صنعتی را تا اواخر قرن بیستم تحت تاثیر قرار داده است.
معماری مدرن ایرانی
معماری قاجار پیش‌درآمدی برای شکل‌گیری معماری مدرن ایرانی است، زیرا منجر برتری یافتن اصول و مدل های سنتی ایران شده و در این دوره فضاهای نوآورانه‌ای جسورانه‌ای معرفی شدند و اولین نسل جدید از معماران ایرانی، تحولات مدرن در معماری ایرانی به وجود آوردند. در اوایل قرن بیستم پس از جنگ جهانی اول مصادف با تاسیس سلسله پهلوی گذر به معماری مدرن ایرانی آغاز شد. اصول معماری سبک‌های مدرنیست با ظهور آثار معمارانی آغاز شد که در خارج از کشور تحصیل کرده بودند و تحت تاثیر آرت نوو و مدرنیست بودند. برخی ازچهره‌های شاخص که در شکل‌گیری معماری مدرن در ایران نقش داشتند وارطان هوانسیان ، گابریل گورکان، محسن فروغی بودند و برخی از آثار معماری مدرن ایران عبارتند از ساخت ایستگاه قطار تهران، بانک ملی، مدرسه دارلفنون، کاخ شهربانی، آرامگاه فردوسی و سعدی. در دوران پهلوی دوم، دو گرایش در معماری غالب شدند: ترویج سبک مدرن و گفتگو بین سنت و مدرنسیم و رابطه‌ی سبک معماری جدید با تاریخ، هویت و معماری بومی.
ویژگی معماری مدرن
مدرنیسم اغلب توسط فرم‌های هندسی ساده و تاکید بر روی طرح و نقشه تعریف شده است، مکان و عملکرد سازه نیز بسیار با اهمیت است. معمارانی همانند فرانک لوید رایت از طرح زمین به نحوی استفاده کرده که بر روی طراحی و نقشه ساختمان تاثیر بگذارد. به جای به سادگی گذاشتن ساختمان بر روی زمین، از مشخصه‌های فیزیکی سایت به عنوان نقطه‌ی شروع برای ارتباط دادن فضای درون و برون استفاده شده است. به طور مثال، معماران مدرن اتاق‌هایی را طراحی کرده‌اند که رو به پاسیو و فضای باز گشوده شده و یا دیوارها شیشه‌ای هستند که ارتباط یکپارچه‌ای بین فضاهای برون و درون ایجاد کرده‌اند. یکی از مشخصه‌های برجسته معماری مدرن سادگی در طراحی و فرم است. به جای تمرکز بر روی دکوراسیون و جزیئات، تمرکز بر روی فضا به عنوان یک کل مطرح است. طراحی مدرن، پاکیزگی،عملکردگرایی و سادگی را در طراحی خانه ترویج داده است و فضاهای داخلی خانه و عناصر سازه‌ای به صورت اکسپوز برای ناظر قابل مشاهده هستند.
آثار معماری مدرن جهان
خانه آبشار اثر فرانک لوید رایت
ویلای ساوا اثر لوکوربوزیه
موزه گوگنهایم اثر فرانک لوید رایت
خانه شیشه‌ای اثر فیلیپ جانسون
اپرای سیدنی اثر ایرو سرنین
برج سیگرام اثر میس ون‌درروهه
برخی از آثار معماری مدرن در ایران عبارت اند از :
موزه معماری معاصر اثر کامران دیبا،
مجتمع پارک نیاوران با همکاری نادر اردلان،
دانشگاه جندی شاپور و پارک شفق از آثار این دوره هستند.
عبدالعزیز فرمانفرمایان، با طراحی فرودگاه مهرآباد و استودیوم آزادی معماری سبک مدرن بین‌المللی را ترویج داد.
برخی آثار مانند موزه فرش ایرانی و غرفه ایران در کانادا
تلفیقی از سبک تاریخی و مدرن بودند و پیشگامی از فنآوری‌های جدید در روند ساخت و ساز معرفی شدند.
تاریخچه معماری مدرن اولیه
مدرسه باوهاوس تاسیس شده توسط والتر گروپیوس در سال ۱۹۱۹ نقش با نفوذی در تاریخچه معماری مدرن اولیه بوده داشته است. باوهاوس از هر تزیینات و ایده‌های اولیه «زیبایی» فاصله گرفته و اصول آن بر اساس منطق تعریف شده است. « فرم از عملکرد تبعیت می‌کند» یکی از چالش‌های معماری در دهه ۱۹۳۰ است و هدف اصلی مدرنیست‌ها، اجتناب از تزیينات زیاد در معماری و معماری داخلی است. بر اساس گفته‌های آدلف لوس «تزیئنات جنایت است» معماران به دنبال جایگزینی برای طراحی داخلی از طریق ساخت شاهکارهایی با ساخت و ساز مصالح مدرن بودند که هم عملکردی و هم چشم‌نواز باشند. فرانک لوید رایت یکی از معماران معماری مدرن شناخته‌شده است که انسانیت و ساخت و ساز با مصالح مدرن در آثار اولیه به نام خانه‌های دشت‌های مسطح دیده شده است زیرا در تلفیق وهماهنگی با دشت‌های مسطح و سرسبز شیکاگو طراحی شده بودند.
تعریف معماری مدرن متالی
یکی دیگر از معماران مدرن پیشرو میس ون درروه است
که جمله «کم‌تر بیشتر است» از ایدولوژی‌های معروف وی بود.
میس کارهای خود را با عنوان معماری « پوست و استخوان» نامید، زیرا مینیمال در طراحی است و احساس بودن در فضای باز و پلان آزاد و منعطف را ترویج داده است. وی همانند بسیاری از معماران باوهاوسی در سال‌های ۱۹۳۰ از رژیم نازی آلمان گریخت و در شیکاگو اقامت گزید، جایی که خانه فارنس‌ورث و برج سیگرام را طراحی کرد. از دیگر معماران پیشگام مدرنیسم، لوکوربوزیه است وی در چالش حومه نیشنی و ازدیاد جمعیت در شهر پاریس ، ساخت بلوک‌های مسکونی برای محله‌های فقیرنشین پاریس را آغاز کرد که تبدیل به نقشه‌های جامع شهری شدند. هدف وی از طراحی‌های شهری تنها ارایه مدل‌های الهام‌بخش برای معماران نبوده بلکه طراحی های وی استانداردهای بهتری را بر اساس آرمانهای صنعتی ارایه کرده است. اگرچه بسیاری از طرحهای ارایه شده‌ی لوکوربوزیه برای زندگی شهری و تفکیک جوامع فقیرانتقاد کرده‌اند ، اما آرمانهای وی در طراحی پاسخ‌هایی برای بحران‌های زیست‌محیطی بوده است.
سبک معماری مدرن متاخر
در سبک معماری مدرن متاخر ، تصاویر، ایده‌ها و موتیف های جنبش مدرن در سازه و فنآوری به حد نهایت رسید. اثر رنزو پیانو و ریچارد راجرز در مرکز پمپیدو، پاریس در سال ۱۹۷۱ یکی از نمونه‌های معماری اواخر معماری مدرن است که با عنوان معماری های تک نیز شناخته شده است. در این سبک و درسال های پایانی سبک بین‌المللی دو نکته قابل ملاحظه است که در دو اثر اپرای سیدنی (معمارایرو سرنین) و کلیسای نور (تادو آندو) دیده شده است و آن استفاده بیش از حد دیوارهای منحنی شکل و دیگری بروتالیسم، سازه‌های حجیم و خشن بتنی است که غالبا سطوح آن‌ها تمام نشده است. چنین گرایشاتی با عنوان فاز گذر به معماری پست‌مدرنیسم شناخته شده است که بی‌صبری معمارانه را نسبت به سادگی سبک بین‌المللی نشان داده است.
معماران معماری مدرن
مشهورترین معماران مدرن عبارت است از :
فرانک لوید رایت، فیلیپ جانسون، لودویگ میس ون‌درروهه، ایرو سرنین، لوکوربوزیه و غیره .
در معماری مدرن به جای تمرکز بر روی دکوراسیون و جزیئات، تمرکز بر روی فضا به عنوان یک کل مطرح است. طراحی مدرن، پاکیزگی،عملکردگرایی و سادگی را در طراحی خانه ترویج داده است و فضاهای داخلی خانه و عناصر سازه‌ای به صورت اکسپوز برای ناظر قابل مشاهده هستند. عناصر خطی همچنین از ویژگی‌های این سبک هستند. خطوط در طراحی معماری و عناصر فیزیکی ساختمان همانند تیرها، ستون‌ها،پنجره‌ها،راه‌پله و شومینه بسیار مهم هستند. خطوط عموما مستقیم و زاویه‌دارند، خطوط بام هم برجسته هستند. خانه‌ها دارای خطوط بام چندتایی هستند که در سطوح مختلف تعریف شده است. کانسپت پلان آزاد در خانه‌های مدرن فضاهای منعطفی هستند که فضاهای زندگی را در یک محوطه بزرگ گرد هم می‌آورند. اتاق نشیمن، نهارخوری، آشپزخانه تمامی این فضاها به طور سرهم در تعریف یک «اتاق بزرگ» زیر یک سقف گرد هم آمده‌اند.
بررسی معماری مدرن غرب
سبک معماری مدرن در غرب برای پیشبرد ایدئولوژی صنعتی سازی بوده است و به بیانی مدرنیسم اولین پاسخ ایدئولوژیکی به بحران‌ها اجتماعی و تفکیک از مذهب بوده است. با درک فزاینده‌ای نسبت به مصالح و عملکردها، خلاقیت‌های معمارانه ی مدرن بروز و جلوه‌های زیباشناسی بصری معماری تا حد زیادی از ماشین و نقاشی ها و مجسمه سازی آبستره الهام گرفت. لوکوربوزیه روح جدیدی را در کالبد این سبک دمید و اصلاحاتی را انجام داد که ایده‌های عموم را نسبت به تولید انبوه تغییر داد. والتر گروپیوس، مدرسه باوهاوس را به عنوان «کلیسای جامع آینده» طراحی کرد و میس ون درروهه پلان‌های بسیاری را بنابر روح زمان طراحی کرد که طرز فکر عصر جدید صنعتی را نشان داد و راه‌حلی برای مشکلات اجتماعی ، اقتصادی و حتی هنری بود.
فلسفه معماری مدرن در اسلام
با توجه به فنآوری های پیشرفته در خلق طرح های پیچیده
سامانه های رایانه ای مدرن در ارایه نقش های اسلامی مدرن نقش مهمی دارند.
با درک طراحی هندسی و ترکیب با سامانه ی رایانه های پیشرفته، ظرفیت محاسبات به طراحان اجازه داده است که طراحی ها اصیلی را انجام دهند که چندین برابر بزرگ‌تر از طرحهای سنتی است و نیاز به تکرار الگوهای هندسی دارند. با توجه به راه‌حل‌های این چنینی، طراحان قادر به ترکیب ایده‌های تزئینی اسلامی در طیف گسترده‌ای از عناصر معمارانه ساختمانی به طور مستقیم از طریق ارایه مدل‌های معماری سه بعدی شدند. طرحهای بسیار پیچیده به طرز استادانه‌ای در فرایند طراحی صنعتی مدرن ساخته و پرداخته شده‌اند به نوعی که قطعات و موتیف های فراوانی در اندازه‌های مختلف با استفاده از سامانه رایانه‌ای طراحی و در ساختمان تعبیه شدند. در منازل مدرن اسلامی از لحاظ رنگ، آبی، خاکستری، سیاه و سفید بسیار معمول هستند. کنده‌کاری های پیچیده، درگا‌ه های قوس دار و پارچه های رنگی از ویژگی های بسیار محبوب معماری مدرن اسلامی است.
روش‌های معماری مدرن داخلی
مشخصه‌های معماری مدرن از تزیينات زیاد، خطوط پیچیده،منحنی و اشکال مختلف که در خانه‌های سنتی و تاریخی متداول بوده به شدت اجتناب کرده است. در مقابل، خطوط تمیز و مستقیم و سیلوئت های کنسول شده از مشخصه‌های معماری مدرن هستند.اهمیت نور طبیعی در طراحی داخلی منزل یکی از اصول مهم در طراحی داخلی مدرن است. پنجره‌های بزرگ، نورگیرها، پنجره‌های سرتاسری از کف تا سقف نه تنها نور طبیعی را به عنوان پس‌زمینه‌ای در طراحی داخلی تعریف بلکه ورود نور فراوان به فضای داخلی امکان‌پذیر کرده است.مبلمان معاصر سبک هستند نه از لحاظ وزن بلکه از لحاظ ظاهر هم. مصالح مدرن و سنتی در طراحی مبلمان مدرن به نحوی ترکیب شده‌اند که به نظر شیک و مد روز می‌آیند.
با رشد و پیشرفت معماری سبز و استفاده از مصالح طبیعی در طراحی داخلی
مصالح ارگانیک جای خود را به مصالحی در معماری داخلی و طراحی نمای خارجی داده است
که دیگر به مصالح چوبی محدود نیستند
بلکه طیف گسترده‌ای از مصالحند از جمله چرم، پشم، کتان، سنگ که در ایوان‌های منازل و انواع دکورهای فضاهای درون و برون معاصر دیده می‌شوند.
