معماری پلکانی چیست ؟
معماری پلکانی عبارت است از مجموعه ای از خانه هایی که بر روی شیب در تراس های پلکانی ساخته شده و حیاط خلوت هر خانه بام خانه ی دیگری است. خانه های معماری پلکانی اغلب در دو طبقه از خشت ، چوب و مصالح بومی ساخته شده است. بین خانه ها، پلکان هایی باریک و پر پیچ و خمی است که سبب هدایت به سطوح بالاتر شهر یا روستاست. بام ها به صورت گذرگاه ها و مسیرهای پیاده روی است و در معرض شرایط آب و هوایی متغیر نظیر بارش باران و برف است.
ویژگی معماری پلکانی ماسوله
روستای ماسوله در ۲۶ کیلومتری جنوب غربی فومن و ۶۵ کیلومتری جنوب غربی رشت و در ضلع شرقی یکی از رشته کوه های تالش واقع شده است. ماسوله برفراز بلندی در محل تلاقی گذرگاه های کوهستانی میان آذربایجان، زنجان، گیلان و تالش اهمیت فراوانی دارد. روستای ماسوله دهکده ای با چشم اندازی وسیع و زیبا و مجموعه ای از خانه هایی که بر روی شیب ساخته شده و حیاط خلوت هر خانه بام خانه ی دیگری است و به دلیل نوع معماری پلکانی خانه هایش شهرتی جهانی یافته است. ماسوله حدود ۱،۰۵۰ متر بالاتر از سطح دریاست، اما گستره ی ارتفاع بیش از صدها متر است به این سبب خانه ها در تراس های پلکانی ساخته شدند و به هم پیوسته اند. تراس هر خانه به عنوان حیاط خلوتی برای خانه ی بالایی عمل می کند. در برخی از موارد خیابان های عمودی در امتداد بام های پیوسته شکل گرفتند.
معماری پلکانی خانه های روستایی
توپوگرافی و مکانیابی زمین در معماری پلکانی بر اساس عوامل طبیعی همانند رودخانه و کوه شکل گرفته است.معماری اقلیمی خانه های روستایی پلکانی بر اساس تهویه طبیعی مطلوب و پنجره های وسیع به سمت جنوب است.فرم خانه های این سبک بر اساس رطوبت، جهت وزش باد و تهویه طبیعی طراحی شده است.خانه های این معماری در مرتفع ترین سطح از زمین قرار گرفتند و از چهار طرف یا دو طرف آزاد هستند.بالکن ها در معماری پلکانی نوعی از عناصر بین محیط مصنوع و طبیعی است که سبب ترکیب فضای داخلی و خارجی شده است.بافت های شهری در معماری پلکانی فضای بینابینی محیط طبیعی سبز و محیط مصنوع معماری است و بر اساس اصول دوستدار از محیط زیست است.
مفاهیم و مبانی معماری پلکانی ایران
نمای خانه ها به صورت پلکانی و سقف یک خانه حیاط خانه دیگری است.
محوطه جلوی خانه ها و پشت بام ها هر دو به عنوان پیاده رو استفاده می شوند.
خیابان ها کوچک و پله ها بسیار است و به هیچ وسیله نقلیه اجازه ورود نمی دهد.
خودبسندگی و پرهیز از بیهودگی.
از اصول معماری و شهرسازی پایدار پیروی می کنند.
همجواری خانه ها و بافت فشرده به نحوی که خانه ها به هم پیوسته.
و زنجیروار در امتداد شیب طبیعی زمین قرار گرفتند.
